Eg kom til å lese noke litt urovekkande på face nettopp og det følte eg veldig på å skrive litt om.
Påstand: "Cavalier er ein rase utan avlskrav i NKK"

Tja, hvis ein tek kvasomhelst av oppdretter så er det ikkje det pr i dag hos NKK (anna enn at tispa må vere over 18mnd (unghund!!!) og ha hatt ikkje fleire enn 5 kull!!!)  Det kjem eit krav om fri hjerteattest straks men det er litt utsatt pga COVID19.

Velger du derimot ein som står på oppdretterlista i NCk (cavalierklubben) så er det krav om:

• ​hjerteattest
• øyelysning
• patellastatus
• kjent DNA-status (EF/CCS)
• Antallsbegrensning (mindre enn 100 kvalper pr hann)
• Innavl er ikkje krav men ingen med vettet i behold gjer innavl som "før i tida".
• Klinisk friske foreldre av SM eller anna sjukdom (altså ingen symptom)
• Alderskrav: minst 3 år (pga sjukdommer som feks SM og hjerte er utviklingssjukdommer og ein veit meir om hunden når den er komt opp i alder)
• Oppdrettere må stille på kurs/seminar minst annakvart år!
• Sist men ikkje minst: kullet må godkjennast av avlsrådet i klubben der dei blandt anna følger ei hjertematrise.

Så.... da kan man jo tenke seg godt om før man velger hund uten stamtavle/en god oppdretter, og det berre angåande akkurat denne delen av temaet.
Alle andre gode grunner får bli eit anna blogginnlegg :)

Mange tenker: 
"Nei det er ikkje så nøye med stamtavle for vi skal ikkje stille ut"...

Avlsarbeid er noke folk flest ikkje tenker over. To fine friske hunder som får kvalper er vel bra?
Eg skal ikkje legge ut på ei lang forklaring her eg vil berre oppfordre til å kjøpe kvalp med stamtavle i NKK. Då har du ei rimelig god oversikt over avlsarbeid/ linjer/helseresultater osb.
DogWeb er Norsk Kennelklubb(NKK) sitt verktøy er åpent for alle å sjå. Eg har laga ei kort og grei bruksanvisning for dei som vil ta ein titt:

Ja det kan virke som ein jungel når ein skal vite alt kva ein skal sjå etter ved kvalpekjøp...
For å gjere det lettare så har Iren laga ein video der ho forklarer kva du skal sjå etter og kjem med nokre gode tips. Eg har spurt om å få dele.
Den ligg her  i gruppa Cavalier King Charles Spaniel på Facebook:

NKK og Cavalierklubben samarbeider om bedre hjerte på cavalierer :)
Frå nyttår må alle ha kjent hjertestatus i DogWeb og det er arbeidd gjevnt og trutt dei siste åra i klubben for å få dette til. 
​Her finn du litt info

I dette grundige kurset har eg sidan mars i år lært meg om kroppen til hunden.
​Hundens anatomi, fra valp til voksen, utstyr, eksteriør, gangarter og mønstring, hundens øvrige helse, bevegelsestrenning, palpalsjon, avansert treningslære, skadeforebygging, ulike terapiformer, streching, massage og rehabilitering, tilbake etter skade. Prøve etter kvar modul og heimelekser med filming av hund. Artig :)

VI har allerede hatt besøk av kvalpekjøpere og VI ØNSKER BESØK av dei så ofte som oss alle sammen får det til!
Eg ønsker at dokke som får kvalp hos oss får følge kvalpen si utvikling, bli kjendt med den og få mest mulig informasjon frå oss.
Sjølvsagt er det nokre som bur langt unda og då er denne bloggen fin å ha :)​

Litt om dei største utfordringane først:

Hjertesjukdom (MVD):
Det er 8 ganger større sjangse for at ein cavalier dør av denne hjertesjukdommen enn andre raser, ref Agriastatistikk. Men dei fleste cavalierer dør med denne, ikkje av den sjølv om 50 % får den i mild grad før dei når 6-7 år.

Syringomyelia (SM):
Ca 2 % av cavalierer er affisert og har symptomer på SM.
Ca 70 % er scanna med funn av SM, men uten symptomer. altså merker ingen ting av det.
Ca 98 % er scanna med funn av CM, hjerneform (lillehjerna pressa sammen) som kan henge sammen med SM. Dette gjeld også i meir eller mindre grader andre små hunderaser også som griffon, chihuaua, pomeranian osv. altså ingen cavaliersjukdom. Scanning kan gjerast to stader i norge der det koster mindre enn ca 8000 kr så dette er en stor kostnad. Hunden må ha full narkose og det er ein omfattande undersøkelse i MRI maskin. Så lenge en ikkje er sikker på om dette er måten å hindre SM på så er ikkje dette eit krav i klubben. SM har ei avansert og enno ukjent nedarving. Scanning over mange år i bl.a Nederland og Danmark har ikkje gitt det gode resultatet enn hadde forventa. Når det er sagt er scanninger viktig for at vi skal finne ut av sjukdommen.

Patellaluksasjon( (PL) og hoftedysplasi (HD):
Alle avlsdyr må sjekkast for PL (enkel undersøkelse). HD (narkoseundersøkelse) er ikkje så utbredt i rasen, ca 2 prosent.

Augesjukdommer (Katarakt o.l):
Alle avsldyr må augelysast så dei alvorlige sjukdommane blir luka ut. Kan enkelt gjerast hos dyrlege.

Curly Coat Syndrome og Episodic Falling:
Alle avlsdyr skal vere gentesta. P.g.a. en enkel gentest er dette no nesten utrydda, men det fins berarar av genet som fortsatt kan brukast i avl då dei ikkje gir sjuke avkom (resessiv nedarving). 


Avlskrav i klubben:

Avlsdebut er økt til 3 år. Det vil sei at foreldre til avlsdyr er 6 år eller meir.
Jo eldre hundane er jo meir fanger en opp det at dyr kan vere råka av hjerte og SM som er utviklingssjukdommer. Dette er den strengaste avlsalderdebut av andre lands klubber!

Oppdrettere på klubbens oppdretterliste må delta på minst 1 kurs annakvart år. Det blir avholdt 1-2 kurs og oppdretterseminar i året til opplysning og debatt.

Alle oppdrettere bør (må om dei skal stå på klubbens oppdretterliste)  sende inn skjema på hunder som skal i avl og vere godkjent i.h.t ein hjertematrise. Det er avsrådet utnevnt av styret som kontrollerer at alle opplysninger er rette. 
Det må signerast på at avlsdyr er symptomfrie på SM og vere fysisk friske i tillegg til pålagte tester (som beskrevet ovanfor).

Frå tidligare er hjerteattest og patellaattest som sjølvsagt må vere fri, det er uendra.
Men nytt frå 1.1.2020 er at det er kun godkjente veterinærer av NKK som kan utføre hjerteundersøkelser og det skal inn i DogWeb. 


Anna styrearbeid:

Styret har hatt eit stort arbeid med å sette i gang fjorårets årsmøtevedtak, dei nye avlsreglane. Dei har eit samarbeid med dei andre Nordiske landa der dei har møttest for å dele erfaringer og sette vegen vidare. 
Styrerepresentanter har deltatt på eit møte i England (moderlandet til CKCS) med den Engelske Cavalierklubben der det har vore diskutert helseutfordringer, utavl med anna rase o.l.
RAS er blitt til  og skal reviderast i 2019.



​

Ja det er vanskelig å la vere sånne fristelser på nett... Eg har altså meldt meg på eit kurs som går på nett over eit års tid. Det er "ELITE Hundeeiger" hos Nordisk Neste- og Hundeterapiskole med 9 moduler og masse ekstra nerde-godis. No kan eg kose meg i eit år framover med mykje god lære om korleis hundens kropp fungerer og det å  trene/forebygge skade mm.

I tillegg går eg (mitt fjerde; AB2) kurs hos Emma Garlandt i "Hun om Hund". Emma er adferdsbiolog og tek for seg adferden til hunden -Vitenskapelig basert hundekunnskap. Her går vi heilt i dybda på dei biologiske fenomena som styrer adferd(følelser, sanser, gener, evolusjon/seleksjon, nervesystemer osv) - Etologi.
​ELITE går meir på det med korleis resten av kroppen fungerer. Så da tenker eg at eg har litt å gjere framover :)

Denne helga har mor kursa seg igjen. Ja en kan no ikkje gå glipp av det når Turid Buvik frå Trondheim Hundeskole har komt til Sunnmøre Hundeklubb for å lære oss meir om hundeadferd! 

Og gjett kem som stakk av med Ona-sjokolade-og-kaffebrenneriet-premien for beste kommentar på kurset.....hihi...nomnom :)))

Og påskestrikket veks i takt med hjernecellene... :)

I dag har alle tre tøttene fått hjerteattest -uten anmerkning sjølvsagt ;) 
Attestane er også sendt inn til klubbens helseliste kvart år, som ordentlige cavalierer skal ;)
Ally og Bonnie fekk den årlige vaksina si også. Anemone må vente litt til for dette er ca ein gong i året. Det gjer at vi kan komme på treff og utstilling og sleppe å vere redd for kennelhoste og lignande ulumskheiter :) 

No desse dager med diskusjoner om etisk hundeavl så mistenker eg at det er litt forvirring over kva ein cavalier er?
Eg har jo lenge tenkt at eg skulle blogge om forskjellen på ein cavalier og ein king så her er den altså:

I desse tider med debatter om etisk hundeavl...(sjå debatten her)...så er det greit å ha på det tørre...kva er ein cavalier?
 
Av og til lurer eg på om enkelte kanskje blander korta litegranne....ja eg er ikkje sikker, men det virker slik på meg når det blir sagt at cavalierens rasestandard kan gjere at cavalieren får dårligare helse....

Så tenkt så gjort...då måtte eg gjere nokre presiseringer i rasestandaren.
​Eg har utheva enkelte ting som eg syns kan vere greit å ha klart:

Hvis det er slik at dette kan lage ein usunn hund så skjøner eg ikkje det. Då må noken vere så snill å forklare det til meg. Det er ikkje slik her at det feks står kortast mulig nase. Nei den skal vere lang og passe til hodet og vere altså ca 4 cm. Om det er dommere som i utstilling premierer kortare så treng dei heller å oppdatere seg på standarden slik at ikkje oppdrettere må tilstrebe seg noke feil for å få vinne i ringen.
​
Så har vi det med cavalier og king....veit du forskjellen?
Det vil eg skrive om i neste blogginnlegg.

Av og til må ein jo ha eit litt filosofisk/vitenskapelig innlegg på ein blogg også.…så her er mitt bidrag ein kald januarkveld.
 
Kan vi berre fortsette å lage flottare, mindre/større og raskare hunder for alltid? Nope… fortsetter det i samme duren går vi tom for genetisk variasjon, men selektiv avl kan sjølvsagt forbetre dei fleste eigenskapar som blir nedarva polygenetisk (ein arveform der fleire sett med arveanlegg bestemmer utforminga av ein eigenskap).
 
Så hvis en da er oppdretter og er ute etter visse kvaliteter (størrelse, temperament, arbeidsevne, pels, ørelengde, snutelengde, skuldervinkling eller intelligens –lista er lang) så kan en gå glipp av «gode gener». For eksempel: det blei ikkje avla på ein hund fordi den hadde for korte ører….men den levde lenge og hadde jernhelse og alle andre gode egenskaper til stades.
Det vi ser med det blotte auge er ikkje alt. Det ein kan oppfatte er det beste(fenotypen) er jo berre det man ser og ikkje genene. Akk den som kunne få tatt ein gentest for alt...men dit kjem vi aldri (i vår tid).
Når man velger ut så velger ein kombinasjonen av gener og miljø som laga det ein oppfatter å vere best. Men kanskje hadde den som du synes såg bra ut eit uheldig miljø å vekse opp i? Her er mange fallgroper å dette i for å miste gode gener.
 
Vi må passe oss for å velge berre dei "beste" hundane (eller drive innavl/linjeavl) for då opprettheld oss ikkje ein stor nok genpol (alle dyr ein kan avle på med sine gener og alleler). Då vil vi til slutt innsnevre genpolen og redusere antal dyr vi har å avle på og det vil då dessverre også gå ut over vår evne til å forbetre kvalitetane(utsjånad/ helse osb.). Ved også av og til avle på «mindre perfekte» kan vi hindre innsnevring. Det siste vi vil er nemlig å sitte på for liten genpol for det går ikkje an å avle seg ut av helseproblem utan å ha genetisk variasjon nok.
 


Så... i mellomtida at eg driv med litt sjølvstudium…venter eg spent på å få gå på oppdretterseminar i NCk i haust for å bli betre på dette med avl og oppdrett :)
 
Kilder:
https://www.instituteofcaninebiology.org/blog/archives/01-2019

Etter å ha lest både ditt og datt så forstår eg litt meir men også litt mindre. Dette med arveganen til SM er veldig komplisert... Men eg har tru på at det å avle på eldre symptomfrie hunder er vegen å gå uansett scanning eller ei.
Meir tør eg nesten ikkje ha meining om akkurat no for her er det mykje som fortsatt er uvisst. Ein gentest kan vi iallefall sjå langt etter fordi det er så multipolygenetisk(mange faktorer som speler inn).
​
Det er dog ting ein kan vere sikker på og det er at for å påvise om ein hund har SM så må det ligge ein MR-scan til grunn. Symptoma er ikkje nok for det kan vere alt frå allergi og ryggvondt til PSOM berre for å nemne noken få grunner. Og...her er viktig at det blir scanna slik at ein kan lære meir!
Ein annan ting er at det ikkje er berre ein cavaliersjukdom. Fleire kortsnuta raser(brachycephalisme) kan stri med dette; cavalier-blandinger, griffon bruxellois, affenpinsher, chihuahua, yorkshire terrier, maltese, boston terriers, fransk bulldog, pug, pomeranian og brachycephaliske katter.

Personlig kjenner eg enda ikkje noken med hund med SM men eg har hørt om eit par tilfeller blandt felles kjendte. Ei unødig opplysning kanskje...men vi må ikkje gløyme at det er hjerte til cavalieren som er den største utfordringa (MVD). Der trur eg også vi er på god veg til å avle oss ut av det med seleksjon, men det tek nok si tid.